Tạp chí
TÍCH HỢP MÔ HÌNH SWAT VÀ HỆ THỐNG THÔNG TIN ĐỊA LÝ (GIS) ĐÁNH GIÁ SỰ THAY ĐỔI LƯU LƯỢNG DÒNG CHẢY VÀ XÓI MÒN ĐẤT LƯU VỰC SÔNG NGHINH TƯỜNG, HUYỆN VÕ NHAI, TỈNH THÁI NGUYÊN
Nguyễn Ngọc Anh1, Chu Văn Trung1, Ngô Thị Hồng Gấm1, Hà Anh Tuấn1, Nguyễn Thanh Hải1, Nguyễn Lan Hương1, Hoàng Trọng Thiện1, Hoàng Đức Vinh2, Nguyễn Hoài Nam3
[1] Trường Đại học Nông Lâm – Đại học Thái Nguyên2 Phòng thí nghiệm Trọng điểm Quốc gia về Động lực học sông biển – Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam
3 Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Thái Nguyên
TÓM TẮT
Nghiên cứu tích hợp mô hình SWAT (Soil and Water Assessment Tool) và hệ thống thông tin địa lý (GIS) nhằm đánh giá sự thay đổi lưu lượng dòng chảy và xói mòn tại lưu vực sông Nghinh Tường, huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên. Nghiên cứu sử dụng dữ liệu đầu vào bao gồm dữ liệu địa hình, dữ liệu sử dụng đất, dữ liệu thổ nhưỡng và dữ liệu khí tượng để thiết lập mô hình SWAT. Kết quả phân tích cho thấy sự thay đổi về lưu lượng dòng chảy và xói mòn chịu ảnh hưởng lớn từ các yếu tố như thay đổi sử dụng đất, lượng mưa và độ dốc địa hình. Kịch bản thay đổi sử dụng đất dựa trên thông tin bản đồ Quy hoạch sử dụng đất đến năm 2030 được sử dụng để đánh giá tác động của sử dụng đất đến lưu lượng dòng chảy và xói mòn đất trong phạm vi lưu vực. Kết quả chỉ ra rằng, lưu lượng dòng chảy có mối tương quan chặt với lượng mưa R2 = 0,916. Lưu vực sông Nghinh Tường có sự giảm tổng lượng bồi lắng từ 2.815.409,51 tấn (giai đoạn 2010 – 2020) xuống 2.487.819,17 tấn (giai đoạn 2020 – 2030). Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học giúp chính quyền địa phương đề ra các biện pháp quản lý đất đai và nguồn nước bền vững, đồng thời giảm thiểu tác động tiêu cực của xói mòn và biến đổi khí hậu đối với lưu vực.
Từ khóa: mô hình, xói mòn, lưu lượng, lưu vực, thủy văn.
SUMMARY
Integration of swat model and geographic information system (GIS) for assessing changes in water discharge and soil erosion in the Nghinh Tuong watershed, Vo Nhai district, Thai Nguyen province
Nguyen Ngoc Anh1, Chu Van Trung1, Ngo Thi Hong Gam1, Ha Anh Tuan1, Nguyen Thanh Hai1,
Nguyen Lan Huong1, Hoang Trong Thien1, Hoang Duc Vinh2, Nguyen Hoai Nam3
1 University of Agriculture and Forestry-Thai Nguyen University
2 National Key Laboratory of River and Sea Dynamics – Vietnam Institute of Water Resources
3 Department of Agriculture and Environment of Thai Nguyen Province
The study integrates the Soil and Water Assessment Tool (SWAT) model and Geographic Information Systems (GIS) to assess changes in water discharge and soil erosion in the Nghinh Tuong watershed, Vo Nhai District, Thai Nguyen Province. Input data, including topographic data, land use, soil, and meteorological data, were used to set up the SWAT model. The analysis results indicate that changes in streamflow and soil erosion are significantly influenced by factors such as land use changes, rainfall, and terrain slope. A land use change scenario based on the Land Use Planning Map for 2030 was utilized to evaluate the impacts of land use on streamflow and soil erosion within the watershed. The findings reveal a strong correlation between streamflow and rainfall (R² = 0,916). The Nghinh Tuong watershed experienced a reduction in total sediment yield from 2.815.409,51 tons in 2010-2020 to 2.487.819,17 tons in 2020-2030. This research provides a scientific foundation for local authorities to develop sustainable land and water resource management measures, while minimizing the adverse effects of soil erosion and climate change on the watershed scale.
Keywords: model, erosion, flow, basin, hydrology.
Người phản biện: GS.TS. Nguyễn Thế Đặng
Email: nguyenthedang@tuaf.edu.vn
Ngày nhận bài: 19/02/2025
Ngày thông qua phản biện: 15/3/2025
Ngày duyệt đăng: 26/3/2025
