TÍNH TOÁN XÓI MÒN BỒI LẮNG TẠI KHU VỰC THƯỢNG NGUỒN LƯU VỰC SÔNG BA, VIỆT NAM DƯỚI CÁC KỊCH BẢN BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU

TÍNH TOÁN XÓI MÒN BỒI LẮNG TẠI KHU VỰC THƯỢNG NGUỒN LƯU VỰC SÔNG BA, VIỆT NAM DƯỚI CÁC KỊCH BẢN BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU

Đỗ Xuân Hồng1, Lê Hoàng Tú2*, Phạm Chí Biết1, Nguyễn Đặng Xuân Hiên1

[1]Khoa Môi trường và Tài nguyên, Trường Đại học Nông Lâm Tp. Hồ Chí Minh

2Trung tâm Nghiên cứu Biến đổi khí hậu, Trường Đại học Nông Lâm Tp. Hồ Chí Minh

*E-mail: tu.lehoang@hcmuaf.edu.vn

TÓM TẮT

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu (BĐKH), các yếu tố khí tượng sẽ có những thay đổi đáng kể, dẫn đến nhiều thay đổi đến các quá trình trong chu trình thủy văn như phân bố lượng mưa, quá trình hình thành dòng chảy bề mặt, xói mòn đất. Trước bối cảnh trên, nghiên cứu này tìm hiểu ảnh hưởng của BĐKH đến xói mòn đất tại khu vực thượng nguồn lưu vực sông Ba, Việt Nam. Mô hình SWAT được sử dụng để dự báo xói mòn bồi lắng trong tương lai theo hai kịch bản phát thải (SSP2-4.5 và SSP5-8.5) với dữ liệu dự phóng khí tượng chi tiết hóa từ dự án CMIP6. Lượng xói mòn bồi lắng có xu hướng gia tăng, đạt giá trị cao nhất 108,6 và 137,8 nghìn tấn/năm theo kịch bản SSP2-4.5 và SSP5-8.5, rất cao so với thời đoạn quá khứ (dưới 40 nghìn tấn/năm). Các kết quả này chỉ ra sự cần thiết của việc xây dựng các chính sách quản lý tài nguyên đất và nước phù hợp tại lưu vực này trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

­Từ khóa: sông Ba, lưu vực, biến đổi khí hậu, SWAT, trầm tích.

SUMMARY

Assessment of climate change impacts on sediment: A case study in the upper basin
of the Ba river, Vietnam

Do Xuan Hong1, Le Hoang Tu2, Pham Chi Biet1, Nguyen Dang Xuan Hien1

1Faculty of Environment and Natural Resources, Nong Lam University Ho Chi Minh City
2Research Center for Climate Change, Nong Lam University Ho Chi Minh City

Under impact of climate change (CC), meteorological factors will have significant changes, leading to many changes in the processes in the hydrological cycle such as rainfall distribution, surface runoff formation, and soil erosion. In this context, this study investigates the impact of CC on soil erosion in the upper Ba River basin, Vietnam. The SWAT model is used to predict sediment under two climate change scenarios (SSP2.45 and SSP5.85) with detailed meteorological projection data from the CMIP6 project. The results of the simulation show that the annual sediment will increase in the years 2030 – 2059 and 2070 – 2099 as well as the entire period for all SSP scenarios. The results of this study will contribute to supporting the development of land and water resource management policies in this basin.

Keywords: Ba river basin, climate change, SWAT, sediment.

 

Ngày nhận bài: 26/3/2025

Ngày thông qua phản biện: 29/4/2025

Ngày duyệt đăng: 12/6/2025