ĐÁNH GIÁ XÓI MÒN TRÊN ĐẤT DỐC TRỒNG NGÔ VÀ TẾCH TẠI HUYỆN YÊN CHÂU, SƠN LA

Vũ Đình Tuấn¹*, Nguyễn Văn Thạch², Trần Nam Phương¹, Vũ Duy Tiệp^1,3

¹ Khoa Môi trường, Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội

² ICRAF, 249A Thụy Khuê, Hà Nội, Việt Nam

³ Chi cục Phát triển nông thôn, Sở Nông nghiệp và PTNT Quảng Ninh

*Email: vudinhtuaniae@gmail.com; ĐT: 0912 179 806

TÓM TẮT

Vùng đất dốc Yên Châu, Sơn La được khai phá trồng ngô (Zea mays) và cây lâm nghiệp như tếch (Tectona grandis) đã làm tăng xói mòn đất. Nghiên cứu được tiến hành trên 6 thửa trồng ngô có độ dốc 27 – 74% và 6 thửa trồng tếch có độ dốc 30 – 61%. Diện tích trung bình nương trồng ngô là 482 m2, nương trồng tếch là 872 m2. Kết quả quan trắc xói mòn đất bằng bẫy đất 2 lớp theo từng trận mưa trong 2 năm 2010 – 2011 tại Yên Châu, Sơn La cho thấy năng lượng mưa (EI30) và độ che phủ mặt đất ảnh hưởng lớn nhất đến lượng đất bị xói mòn. Lượng đất xói mòn đối với nương tếch từ 10,7 – 21,6 tấn/ha/năm, trên nương ngô từ 26,7 – 60,7  tấn/ha/năm. Mặc dù độ dốc ảnh hưởng lớn đến xói mòn, tuy nhiên tăng độ che phủ xói mòn đất giảm mạnh. Trên nương ngô, những trận mưa lớn cuối mùa không gây
xói mòn đất khi cây trồng, cỏ dại phát triển che phủ kín mặt đất. Điều này cho thấy giải pháp quản lý tăng độ che phủ mùa mưa sẽ giúp giảm xói mòn đất.

Từ khóa: Xói mòn đất, đất dốc, bẫy đất, nương trồng ngô, nương trồng tếch

SUMMARY
Assessing soil erosion of sloping land planting maize and teak plantation
in Yen Chau district, Son La province

Vu Dinh Tuan¹, Nguyen Van Thach², Tran Nam Phuong¹, Vu Duy ^Tiep1,3

¹ Faculty of Environmental Sciences, VNU University of Science, Vietnam National University, Hanoi

² ICRAF

³ Devision of Rural Development, Quang Ninh’s Department of Agriculture and Rural Development

The sloping land in Northwest Vietnam has been cleared to plant short-term agricultural crops such as maize (Zea mays) and trees such as teak (Tectona grandis) which has led to severe soil erosion. This study monitored soil loss on
sediment fences installed on 6 maize plots (slope 27 – 74%) and 6 teak plots (slope 30 – 61%) located in Son La province over two years 2010 – 2011. The average area monitored plot is 482 m2 and 872 m2 for maize and teak, respectively. The
results show that EI30-storm energy, and ground cover have the greatest influence on the amount of soil eroded. The amount of soil eroded ranges from 10.7 – 21.6 tons.ha-1.year-1 in teak plots, 26.7 – 60.7 tons.ha-1.year-1 on maize plots. Though slope is a major factor affecting erosion, increasing the total land cover can drastically reduce erosion. The heavy rains at the end of the season do not cause soil erosion on maize field when maize and weeds fully cover the ground. This
indicates that the management solution to increase the cover at the rainy season is effectively reduced soil erosion.

Keywords: Soil erosion, slopping land, sediment fence, maize field, teak plantation.

Người phản biện: PGS.TS. Lê Thái Bạt

Email: hoikhoahocdatvn@yahoo.com

Ngày nhận bài: 20/8/2021

Ngày thông qua phản biện: 04/02/2022

Ngày duyệt đăng: 11/3/2022