TIÊU CHÍ THU HỒI ĐẤT ĐỂ SỬ DỤNG VÀO MỤC ĐÍCH PHÁT TRIỂN KINH TẾ – XÃ HỘI VÌ LỢI ÍCH QUỐC GIA, CÔNG CỘNG – MỘT TRONG NHỮNG NỘI DUNG PHỤC VỤ CHUYỂN ĐỔI SỐ TRONG LĨNH VỰC QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

TIÊU CHÍ THU HỒI ĐẤT ĐỂ SỬ DỤNG VÀO MỤC ĐÍCH PHÁT TRIỂN KINH TẾ – XÃ HỘI VÌ LỢI ÍCH QUỐC GIA, CÔNG CỘNG – MỘT TRONG NHỮNG NỘI DUNG PHỤC VỤ CHUYỂN ĐỔI SỐ TRONG LĨNH VỰC QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

TS. Nguyễn Đắc Nhẫn1*, ThS. Nguyễn Ngọc Anh2

[1] Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý đất đai

2 Trưởng phòng Thông tin, Khoa học và Hợp tác quốc tế – Viện Nghiên cứu Quản lý đất đai

*Email: ndnhan@monre.gov.vn

TÓM TẮT

Mặc dù Luật Đất đai 2013 đã quy định cụ thể các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng (Điều 62), trong đó quy định các trường hợp thuộc thẩm quyền của Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ và Hội đồng nhân dân cấp tỉnh nhằm tránh lạm dụng trong quá trình thực thi. Tuy nhiên cùng với sự phát triển kinh tế xã hội, cơ chế, chính sách về thu hồi đất theo quy định hiện hành đã bộc lộ một số vấn đề tồn tại, bất cập. Cần phải có những quy định về tiêu chí, điều kiện thu hồi đất đối với các công trình, dự án phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng nhằm xác định đúng các trường hợp được áp dụng theo cơ chế này, bảo đảm yếu tố thu hồi đất thật sự cần thiết vì lợi ích quốc gia, công cộng. Các trường hợp thu hồi đất phải rõ ràng về khái niệm, bảo đảm hiểu đúng và thống nhất, giúp phân loại chính xác các dự án phát triển kinh tế – xã hội vì mục đích quốc gia, công cộng, qua đó góp phần loại bỏ các dự án kinh tế vì lợi ích thuần túy của nhà đầu tư ra khỏi phạm vi các dự án phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích công, giảm thiểu tình trạng khiếu nại, khiếu kiện khi Nhà nước thu hồi đất. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tồn tại, bất cập nêu trên là do thiếu quy định về tiêu chí thu hồi đất cho phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Chính vì vậy, nghiên cứu được thực hiện nhằm đề xuất các tiêu chí chung thu hồi đất để sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng; đồng thời phục vụ quá trình chuyển đổi số trong lĩnh vực quản lý đất đai đối với công tác thu hồi đất.

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đặc biệt là nghiên cứu thực tiễn thi hành Luật Đất đai năm 2013 gần 10 năm nay của các địa phương, nhóm nghiên cứu bước đầu đề xuất 06 nhóm tiêu chí chung đối với các dự án phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng mà phải thu hồi đất, gồm: (1) Phạm vi (quy mô) tác động (về kinh tế, xã hội, môi trường) của dự án; (2) Đảm bảo an ninh, quốc phòng; (3) Phương thức giao đất, thuê đất; (4) Quy mô diện tích dự án; (5) Số hộ thu hồi đất trong dự án; (6) Thời hạn sử dụng đất của dự án.

Từ khoá: Tiêu chí, thu hồi đất, chuyển đổi số.

SUMMARY

Criteria of land acquisition used for the purpose of socio-economic development
for national and public benefits, one of the contents for serving digital transformation in the field of land administration

Nguyen Dac Nhan1, Nguyen Ngoc Anh2

1, 2 Research institute of Land Administration, General Department of Land Administration

Although the Land Law 2013 specifically stipulated cases of land acquisition for socio-economic development for national and public benefits (Article 62), which stipulated cases under jurisdiction of the National Assembly, of Prime Minister and of Provincial People’s Council to avoid abuse in the implementation process. However, along with socio-economic development, the mechanism and the policy of land acquisition according to current regulations have revealed number of existing problems and inadequacies. It is necessary to have regulations on criteria and conditions of land acquisition for projects of socio-economic development for national and public benefits in order to properly identify the case to be applied according to the basic principles of socio-economic development, ensuring that land acquisition is really necessary for the national and public interests. Cases of land acquisition must be clear in concept, ensure correct and consistent understanding, help to accurately classify socio-economic development projects for national and public purposes, thereby contributes to eliminating economic projects for the pure benefit of investors from the scope of socio-economic development projects for the public interest, minimizes complaints and lawsuits when acquisiting land. One of reasons for the problem and issue as mentioned above is the lack of regulations on criteria for land acquisition for socio-economic development for national and public benefits. Therefore, the research was carried out to propose general criteria of land acquisition used for the purpose of socio-economic development for national and public benefits; at the same time served the digital transformation process in the field of land administration for land acquisition.

On the basis of theoretical and practical research, especially the practical study of the implementation of the 2013 Land Law in nearly 10 years by localities, the research team initially proposed 06 groups of common criteria for socio-economic development projects for national and public purposes that require land acquisition, including: (1) Scope (scale) of impacts (economy, society, and environment) of project; (2) Ensuring security and national defense; (3) Methods of land allocation or land lease; (4) Scale of project area; (5) Number of households acquiring land in the project; (6) Land use term of project.

Keywords: Criteria, land acquisition, digital transformation.

Người phản biện: PGS.TS. Lê Thái Bạt

Email: hoikhoahocdatvn@yahoo.com

Ngày nhận bài: 20/4/2022

Ngày thông qua phản biện: 02/6/2022

Ngày duyệt đăng: 10/6/2022